กว๊านพะเยาเป็น “แหล่งชีวิต” สำหรับชาวพะเยา ที่กล่าวเช่นนี้ได้เนื่องจากน้ำในกว๊านพะเยาได้หล่อเลี้ยงการเกษตรในพื้นที่ รวมทั้งเป็นแหล่ง “เกือบจะ” เพาะเลี้ยงปลาน้ำจืดต่างๆ กรมประมง สังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์มีหน้าที่บริหารจัดการน้ำในกว๊านพะเยา ซึ่งเป็นแหล่งที่อยู่ของปลาน้ำจืดเกือบ 50 สายพันธุ์ สายพันธุ์ที่ขึ้นชื่อที่สุดในเรื่องรสชาติคือปลานิล
ชาวประมงพื้นบ้านที่ทำประมงในกว๊านพะเยายังคงใช้เครื่องมือหาปลาแบบดั้งเดิมอยู่ อาทิ สุ่ม ไซ แห เบ็ดตกปลา ฯลฯ บ้างก็ออกเรือแจวไปในกว๊านพะเยาเพื่อหาปลา บ้างก็ใช้เครื่องมืออื่นๆ และอยู่ตรงบริเวณตลิ่งเพื่อจับปลา
ตลอดทั้งวัน นักท่องเที่ยวสามารถชมวิถีชีวิตของชาวประมงพื้นบ้านที่นั่งเงียบๆ รอปลาที่จะมาติดเหยื่อจากเบ็ดของตนอยู่บริเวณริมกว๊านพะเยา (ฝั่งตัวเมืองพะเยา)
เพื่อที่จะรู้จักปลาน้ำจืดสายพันธุ์ท้องถิ่นรวมทั้งเครื่องมือหาปลาแบบพื้นบ้าน นักท่องเที่ยวสามารถไปเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ปลา ที่ศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดจังหวัดพะเยา ซึ่งตั้งอยู่ริ่มฝั่งกว๊านพะเยาด้านถนนพหลโยธิน (พิกัด19°09’36.8″N 99°54’54.5″E) พิพิธภัณฑ์แห่งนี้เปิดให้บริการฟรีทุกวันระหว่างเวลา 8.30-16.30 น. (โทรศัพท์ 054 431251) ทั้งนี้นักท่องเที่ยวสามารถบริจาคเงินที่ตู้บริจาคเพื่อร่วมบำรุงสถานที่และซื้ออาหารให้ปลาได้
ในประเทศไทยการตกปลาถือเป็นกิจกรรมที่ทุกคนสามารถทำได้โดยไม่จำเป็นต้องได้รับใบอนุญาต หากท่านชื่นชอบการตกปลา และท่านมาที่จังหวัดพะเยา ท่านสามารถซื้อและขายอุปกรณ์ตกปลาได้ที่ร้าน พะเยาฟิชชิ่งซึ่งตั้งอยู่ในซอยเล็กๆ ข้างกว๊านพะเยา ทั้งนี้สามารถติดต่อในเบื้องต้นได้ที่ Facebook : พะเยาฟิชชิ่ง ขายอุปกรณ์ตกปลา ; โทรศัพท์ : 085 7203637
